۲-۳-۲-۴٫ مرحله رکود

سرانجام تقاضا برای کالاهای فعلی شرکت رو به کاهش می­ گذارد و شرکت وارد مرحله رکود خود می­ شود. دلیل این مرحله ممکن است افت سطح نیاز کل جامعه باشد یا اینکه فن­آوری جدیدی جایگزین نوع قدیمی آن شود. با فرسایش مزیت رقابتی که ویژگی مرحله بلوغ است، در صورتی که شرکت­ها نتوانند عملیات خود را از طریق تغییرات ساختار(مانند تحصیل، ادغام و مشارکت خاص) دوباره آغاز کنند یا وارد بازارهای جدیدی شوند، ورود به دوره رکود حتمی خواهد بود. تحلیل مزیت­های رقابتی مشخص می­ نماید مرحله بلوغ به یک رکود اجتناب ناچپذیر منجر می­ شود، ‌جایی که شرکت­ها می ­توانند از طریق تغییر ساختار خود (از قبیل تحصیل، ادغام و یکی شدن) یا به بازارهای دیگر پیوستن، عملیات خود را از سر بگیرند. شرکت­ها تلاش ‌می‌کنند تا دارایی­ های غیر مولد خود را به وجه نقد تبدیل کنند یا به عبارتی این منابع را به پروژه ­هایی که بازده مثبتی ایجاد می­ کند، تبدیل نمایند(کلِپر و گُرت،۱۹۸۲).

در این مرحله هزینه تامین مالی از منابع خارجی بالا است به گونه ­ای که در اغلب موارد بازده سرمایه ­گذاری یا بازده سرمایه ­گذاری تعدیل شده کمتر از نرخ تامین مالی است(عمرانی و کرمی ۱۳۸۸)، به عبارتی رابطه (IRR˂K↔MIRR˂K_a) برقرار است(دهدار،۱۳۸۶).

۲-۳-۲-۵٫ مرحله افول(ورشکستگی)

در مرحله افول واحد تجاری، ارزش خروجی دارایی­ ها، بخش بزرگی از ارزش واحد تجاری را تشکیل می­دهد. این واحدهای تجاری ضرورتا قصد ورشکستگی ندارند(بلاک،۱۹۹۸).

در مرحله افول، اگر فرصت­های رشد وجود داشته باشد، احتمالا محدود ‌شده‌اند. با ورود واحد تجاری به مرحله افول، ریسک تجاری نیز افزایش می­یابد، در نتیجه هزینه تامین مالی شرکت بسیار بالا خواهد بود(آهارونی و همکاران^[۲۷]،۲۰۰۶). معمولا واحد تجاری در این مرحله با افت میزان فروش و همچنین جایگزینی فن­آوری یا حتی محصولات منسوخ شده روبه رو می­ شود. در این مرحله عایدی واحد تجاری احتمالا حداقل یا منفی بوده و بازده سرمایه ­گذاری معمولا به خاطر فرصت­های محدود سرمایه ­گذاری، افت کلی بازار و زیان عملیات، پایین خواهد بود(چاگانتی^[۲۸]،۱۹۸۷). تقاضا برای محصولات و خدمات سنتی سازمان کاهش یافته و واحدهای تجاری ناچارا مجبور به خروج از صنعت می­شوند(پاشلی و فیلیپاتوس^[۲۹]،۱۹۹۰). به دلیل تغییرات محیط و ابداع محصولات جدید، واحدهای تجاری در مرحله افول، باید فشار بیشتری را نسبت به واحدهای تجاری در دیگر مراحل چرخه عمر تحمل کنند(بلاک،۱۹۹۸؛ سیلوُلا و کالمکی،۲۰۰۸) یک شرکت می ­تواند از هر یک از مراحل قبلی وارد مرحله نزول (ورشکستگی) شود. برای مثال، جووانیک(۱۹۸۱) در یک مدل تحلیلی بیان نمود میزان به خطر افتادن شرکت­ها (احتمال ورشکستگی) در مراحل اولیه چرخه عمر به دلیل دوره طولانی آموزش­های لازم برای تثبیت شایستگی­های خود، زیاد است. همچنین اگر تلاش­ های شرکت در مراحل قبلی برای سازگاری­های رقابتی یا نوآوری موفقیت آمیز نباشد، شرکت وارد مرحله ورشکستگی یا انحطاط می­ شود(کلِپر و گُرت،۱۹۸۲). برخی از ویژگی­های شرکت­ها در طی مراحل چرخه عمر در جدول ۲-۱ارائه شده است.

جدول(۲-۱)، ویژگی­های شرکت­ها در طی مراحل چرخه عمر

مرحله/ مشخصات

ظهور(معرفی)

رشد

بلوغ

رکود

زوال

فروش

فروش کم است

فروش سریعا افزایش می­یابد

فروش به حداکثر می­رسد

فروش رو به زوال می­رود

فروش رو به زوال می­رود

هزینه

هزینه هر مشتری زیاد است

هزینه هر مشتری متوسط است

هزینه هر مشتری کم است

هزینه هر مشتری کم است

هزینه هر مشتری کم است

سودآوری

منفی است

روبه افزایش است

زیاد است

روبه زوال است

رو به زوال است

ورود رقبا

اندک است

تعداد رو به افزایش است

شمار ثابت رو به کاهش می­ گذارد

تعداد رو به کاهش می­ گذارد

تعداد رو به کاهش می­ گذارد

ریسک

زیاد است

نسبت به قبل کاهش می­یابد

کم است

رو به افزایش

زیاد است

سرمایه ­گذاری

زیاد است

زیاد است

کم است

فروش سرمایه ­گذاری­ها

فروش سرمایه ­گذاری­ها

تقسیم سود

کم است

فرصت سرمایه ­گذاری زیاد است

زیاد است

اندک است

معمولا سود و پولی برای توزیع وجود ندارد

تامین مالی

خارج از شرکت

خارج از شرکت و داخلی

داخل شرکت و ‌می‌توان گفت نیازی به تامین مالی وجود ندارد

هزینه تامین مالی بالا است و سعی می­ شود از منابع داخلی در صورت وجود استفاده شود

از منابع داخلی و فروش سرمایه ­گذاری­ها صورت ‌می‌گیرد.

تامین مالی

خارج از شرکت

خارج از شرکت و داخلی

داخل شرکت و ‌می‌توان گفت نیازی به تامین مالی وجود ندارد

هزینه تامین مالی بالا است و سعی می­ شود از منابع داخلی در صورت وجود استفاده شود

از منابع داخلی و فروش سرمایه ­گذاری­ها صورت ‌می‌گیرد.

۲-۳-۳٫ روش­های تعیین مراحل چرخه عمر

تاکنون محققان روش­های زیادی برای تعیین مراحل چرخه عمر معرفی کرده ­اند. به عنوان مثال، آنتونی و رامش(۱۹۹۲) با بهره گرفتن از سن شرکت و سه معیار صورت­های مالی(رشد فروش، مخارج سرمایه­ای و نسبت پرداخت سود تقسیمی)، شرکت­ها را به مراحل چرخه عمر طبقه ­بندی کردند. این روش بسیار مورد قبول واقع شد و مبنای عمل بسیاری از پژوهشگران در تعیین مراحل چرخه عمر شرکت­ها قرار گرفت. دیکنسون(۲۰۰۶)، انتقاداتی بر این روش وارد کرد و روش جدیدی را تحت عنوان روش الگوی جریان­های نقدی را برای تعیین مراحل چرخه عمر معرفی کرد. از جمله انتقاداتی که دیکنسون بر روش آنتونی و رامش وارد کرد عبارت است از اینکه استفاده از سن شرکت به عنوان شاخص چرخه عمر(در روش آنتونی و رامش)، با این فرض است که شرکت به صورت یکنواخت از مراحل چرخه عمر خود عبور می­ کند. اما با نوآوری­های بااهمیت در محصولات، ورودی به بازارهای جدید یا ایجاد تغییرات ساختاری، شرکت­ها می ­توانند به صورت غیر متوالی وارد مراحل چرخه عمر خود شوند. از این رو ‌می‌توان ادعا کرد که چرخه عمر با سن شرکت متفاوت است زیرا سرعت یادگیری در شرکت­های هم سن به دلیل نقص مکانیزم­ های بازخورد آن ها(مانند کیفیت حسابداری) تفاوت دارد. با وجود این که تفاوت در توانایی مدیریتی بر تفسیر عملکرد تاثیر گذار است اما تفاوت در انگیزه سازمان، بر ریسک قابل پذیرش شرکت مؤثر است و هر دوی این عوامل می ­توانند منجر به تفاوت عملکرد و سن شرکت گردند.

علاوه بر آن، روش آنتونی و رامش(۱۹۹۲) مستلزم در نظر گرفتن فرضی ‌در مورد توزیع یکنواخت متغیرهای طبقه بندی شده و نقاط انفصال اختیاری برای تعیین چرخه عمر ‌می‌باشد. استفاده از پرتفوی­های مرتب شده بر مبنای توزیع یکنواخت، مطابق تئوری اقتصادی نمی ­باشد، از طرفی روش الگوی جریان­های نقدی نتیجه طبیعی فعالیت­های اقتصادی بااهمیت شرکت ‌می‌باشد. ‌بنابرین‏ چنین فرضی درباره نحوه توزیع ضروری نمی ­باشد(دیکنسون،۲۰۰۶).

۳-۱-۱-۳-گفتار سوم:طبقه بندی تحقیق بر مبنای مراحل تحقیق

به منظور دستیابی به نتایج مورد نظر و انجام شایسته روش تحقیق از روش های زیر بهره گرفته شد:

گفتار چهارم:استفاده از اسناد و مدارک (شامل: منابع کتابخانه ای و اینترنتی) :

در راستای جمع‌ آوری اطلاعات و تدوین مبانی، تعاریف و مفاهیم نظری از منابع کتابخانه ای استفاده شده است.

۳-۱-۱-۴-گفتار چهارم:ابزار پرسشنامه

به منظور جمع‌ آوری اطلاعات مورد نظر و سنجش متغیرهای تحقیق، از پرسشنامه استفاده شده است. شاخص های مورد سنجش در تحقیق، پیش از آن که در قالب پرسشنامه به نظرسنجی گذاشته شود، در معرض قضاوت چندتن از خبرگان و کارشناسان در دانشگاه ها و سازمان زندان ها با موضوع تحقیق قرار گرفت که نهایتاًً از پرسشنامه به عنوان ابزار جمع‌ آوری داده ها استفاده به عمل آمده است.

۳-۱-۲-مبحث دوم:جامعه، حجم نمونه و روش نمونه گیری

۳-۱-۲-۱-گفتار اول:جامعه آماری

جامعه آماری تحقیق عبارت است از مجموعه ای از افراد و یا واحد ها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند. معمولا در هر پژوهش ، جامعه آماری مورد بررسی یک جامعه آماری است که درباره صفت یا صفت های متغیر واحدهای آن مطالعه می شود. تعریف جامعه آماری باید جامع و مانع بوده و باید به گونه ای بیان شود که از نقطه نظر زمانی و مکانی همه واحدهای مورد مطالعه را در برگرفته و در ضمن از شمول واحدهایی که نباید به آن ها پرداخته شود جلوگیری نماید.جامعه آماری درتحقیق حاضر عبارت است از کلیه زندانیان زندان عادل آباد شیراز.

۳-۱-۲-۲-گفتار دوم:ابزار جمع‌ آوری داده ها

تهیه ابزارهای سنجش یکی از مراحل مهم تحقیق است که پرسشنامه یکی از ابزارهای رایج و روشی مستقیم برای کسب داده ها به شمار می‌آید. پرسشنامه مجموعه ای از سوال ها (گویه ها) است که پاسخ دهنده با ملاحظه آن ها پاسخ لازم را ارائه می‌دهد. این پاسخ، داده مورد نیاز پژوهشگر را تشکیل می‌دهد. سوال های پرسشنامه را نوعی محرک – پاسخ می‌توان محسوب کرد. از طریق سوال های پرسشنامه می‌توان دانش، علایق، نگرش و عقاید فرد را مورد ارزیابی قرار داد، به تجربیات قبلی وی پی برده و به آنچه در حال حاضر انجام می‌دهد آگاهی یافتدر تحقیق حاضر اطلاعات مندرج در پرسشنامه تحقیق ، با توجه به بررسی های انجام شده در ارتباط با تحقیقات سایر محققین و خبرگان بوده و در واقع از نوع پرسشنامه های خود محقق می‌باشد. از این رو تلاش شده در طراحی پرسشنامه موارد ذیل مورد توجه و لحاظ قرار گیرد:

• • ارتباط مناسب سؤالات با موضوع تحقیق

• • رعایت استاندارد تعداد سؤالات به طوری که تعداد سؤالات فرد را خسته و از کیفیت ‌پاسخ‌گویی‌ در سؤالات آخر نکاهد

• • رعایت سادگی ‌پاسخ‌گویی‌ به سؤالات

• • سهولت استخراج اطلاعات و انجام تحلیل های آماری که در پرسشنامه این تحقیق جهت سهولت استخراج نتایج و انجام تحلیل‌های آماری ، از پرسش سؤالات باز پرهیز شده است.

• موضوع، سادگی و قابلیت فهم سؤالات که در پرسشنامه سعی گردیده است سؤالات طبق تبادل نظر با افراد متخصص طراحی گردد تا امکان وجود ابهام و عدم فهم سؤالات به حداقل ممکن کاهش یابد.پرسشنامه طراحی شده برای جمع‌ آوری نظرات پیرامون موضوع تحقیق شامل دو قسمت بشرح ذیل است :

الف- طراحی قسمت جمعیتی : این بخش از پرسشنامه جهت دریافت اطلاعات پیرامون ویژگی های جنسیت، سابقه کار و تحصیلات طراحی شده است.

ب – طراحی قسمت سئوالات : این قسمت در راستای شناسایی اهمیت هر یک از عوامل مؤثر در موضوع تحقیق طراحی گردیده است .

گفتار سوم:اعتبار و پایایی ابزار اندازه گیری :

با توجه به ابزارهای استفاده شده در تحقیق ، به منظور اعتبارسنجی ابزار اندازه گیری ، پایایی و روایی ابزار به شرح ذیل مورد بررسی قرار گرفته است :

پایایی ضرب و جرح