«تراویس هیرشی» از مهمترین صاحبنظران کنترل اجتماعی، وابستگی، تعهد، مشارکت و اعتقاد را چهار جزء پیوند اجتماعی دانسته است. [۴۶]
بر مبنای این نظریه، افراد هر چه بیشتر وابسته، متعهد، درگیر و معتقد باشند پیوند آن ها با عامل نفوذ اجتماعی (خانواده) مستحکمتر خواهد بود و خانواده بهتر میتواند کنترل درونی را بر اعضای خود اعمال کند. نظریه پیوند اجتماعی با تکیه بر نیروهای درونی فرد، به روشنگری و بیان چگونگی کنترل بزهکاری میپردازد، اما از تأثیرات منفی محیط بیرون و پیرامون فرد غافل مانده است. [۴۷]
در تحقیقات انجام شده در زمینه بزهکاری، رابطه نزدیکی را میان بیثباتی شرایط زندگی و محیط خانوادگی نوجوانان و جوانان، با بزهکاری نشان داده است. تحقیقات و شواهد زیادی گویای این واقعیت است که در پس بسیاری از بزهکاریهای نوجوانان و جوانان کانون خانوادگی ناسالم و متلاشی شدهای پنهان است.
پژوهشهای انجام شده نشان میدهد که خانواده یکی از عناصر بسیار مهم در رفتارهای بزهکارانه جوانان است، بهویژه فعالیتهای مجرمانه پدر و مادر و یا برادران و خواهران خطر افزایش بزهکاری را در اعضای جوان خانواده افزایش میدهد. [۴۸]
مبحث چهارم: رسانه
رسانه ها به عنوان یکی از مهمترین نمادهای تحول در عرصه زندگی بشر امروز، رفتهرفته نقش و جایگاهی راهبردی و پیچیده به خود گرفته و به عنوان عاملی سرنوشتساز و تعیینکننده در زندگی انسان مطرحشدهاند.
تحت تأثیر رسانه ها، فرهنگ سنتی اکثر جوامع دستخوش تغییر و تحول شده و همه مردم تا حدودی متأثر از آنچه فرهنگ واحد جهانی نام گرفته است، شدهاند.
گفتار اول: تعریف رسانه جمعی
رسانه ها به عنوان یکی از نهادهای اجتماعی کارکرد انتقال میراث فرهنگی و اجتماعی و ارزشهای جوامع، حتی انتقال بسیاری از مفاهیم سیاسی و ایدئولوژیک را بر عهده دارند.
در تعریف وسایل ارتباطجمعی یا به نوعی همان رسانه های جمعی میتوان آن را انتقال دهنده پیام دانست. پس رسانه ها «وسایل انتقال پیامها از فرستنده یا فرستندگان به مخاطب یا مخاطبان گفته میشود؛ که شامل روزنامه، کتاب، رادیو، تلویزیون، ماهواره، فناوریهای نوین ارتباطات و اطلاعات و اینترنت و… است. این وسایل دارای ویژگیهایی مانند پیامگیران ناآشنا، سرعت عمل زیاد و تکثیر پیام هستند.»[۴۹]
ویژگیهای این وسایل نمیتواند منحصر بهسرعت بالا و تکثیر پیام و تعداد پیام گیران باشد. ویژگیهایی چون تلقینپذیر بودن، الگوپذیر بودن، تکثیر پیام و آموزشی بودن و… نیز ازجمله ویژگیهای رسانه های جمعی که در عصر امروز مورد استفاده قرار میگیرند، میباشد. رسانه های جمعی به آن دسته از وسایل ارتباطجمعی گویند که در حیطه گسترده و وسیعی نسبت به انتقال داده ها (اخبار و اطلاعات و پیامها) اقدام میکنند.
در حقیقت رسانه جمعی اصطلاح به فارسی برگردانده شده واژه لاتین Medium است که جمع آن media میباشد، است. و منظور از آن دسته از وسایل هستند که موردتوجه تعداد کثیری میباشند و از تمدنهای جدید به وجود آمدهاند.»[۵۰]
آنچه از لفظ رسانه جمعی برمیآید، دربرگیرنده رسانه بودن و وسیله جمعی بودن آن است. به عبارتی باید هم جنبه انتقال دهندگی یا گیرندگی وسیله ارتباطی موردتوجه قرار گیرد و هم جنبه جمعی بودن آن ارتباط. از این جهت که عاملی برای دریافت و یا انتقال اخبار و اطلاعات باشد و جمعی بودن از این دست که هدف آن برقراری رابطه با یک مخاطب یا گروه کوچکی نیست. بلکه جمع کثیری از افراد را در نظر دارد و میبایست مورد استفاده افراد زیادی از اجتماع باشد. لذا در مفهوم سادهتر رسانه جمعی عبارت است از وسیلهای که به انتقال اطلاعات از نقطهای به نقطه دیگر با اهداف مختلف عقیدتی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، سرگرمی و… به منظور قرار دادن در اختیار مخاطبین، میپردازد.
از این رو وسایلی چون روزنامه، مجله، تلویزیون، ماهواره، سینما، اینترنت، رادیو و… از وسایل ارتباطجمعی میباشند که البته اینها با در نظر گرفتن پیشرفتهای روزافزون فنّاوریها هیچگاه قابل احصاء نیست.
در تعریفی دیگر وسایل ارتباطجمعی به ابزاری گفت میشود که در یک جامعه از آن برای ابلاغ پیامها و بیان افکار و انتقال مفاهیم به دیگران استفاده میشود. [۵۱]
بند اول: تعریف لغوی رسانه جمعی
رسانه در فرهنگ عمید به هر وسیلهای که مطلب یا خبری را به اطلاع عموم مردم میرساند، گفت میشود. مانند: رادیو، تلویزیون و روزنامه
در فرهنگ لغت معین به معنای هر وسیله انتقالدهنده معنا شده است.
در لغتنامه دهخدا وسیله رساندن معنا شده است.
رسانه از لحاظ لغوی به معنای «حسرت، اندوه و افسوس»[۵۲] و در جای دیگر به عنوان اصطلاحی کلی که برای اشاره به «سیستمها یا دستگاههای انتقال اطلاعات و یا سرگرمی به کار برده میشود» [۵۳]تعریف نمودهاند.
جمع رسانه را به عنوان «مجموعه ابزار و روشهایی که برای ارتباطجمعی و شخصی به کار میرود تعریف کردهاند که از لحاظ نوع ارتباط به رسانه های شخصی و رسانه های جمعی تقسیم میشوند». [۵۴]
در فرهنگ روزنامهنگاری رسانه جمعی تحت عنوان اطلاعرسانی و رسانه شناسی که اصطلاحی کلی و به معنای مجموعه ابزارها و روشهایی که برای ایجاد ارتباط با مخاطب انبوه به کار رفته و مورد استفاده قرار میگیرد. [۵۵]
بند دوم: تعریف اصطلاحی رسانه جمعی
در مفهوم اصطلاحی رسانه های جمعی شامل تنوع بسیاری از رسانه ها مثل: روزنامه، مجله، سینما، تلویزیون، رادیو، تبلیغات، بازیهای ویدئویی، سیدیها و… میشود. این رسانه ها را جمعی مینامند زیرا به جمع زیادی از مخاطبان که شامل شمار زیادی از مردم میگردند، عرضه میشود. رسانه های جمعی نه تنها با تفریحات و سرگرمیها مرتبط هستند بلکه دربرگیرنده انتقال بسیاری از تجربه ها و فعالیتهای اجتماعی ما نیز هستند.
این اصطلاح در اصل انگلیسی است، «به مجموع متون، ابزار و وسایل را میرساند که از توانایی انتقال پیامهای ارتباط حسی یا اندیشهای در یک زمان به شمار زیادی از افراد و مخصوصاً در فواصل زیاد برخوردارند.»[۵۶]
«اولسون» از رسانه جمعی چنین تعریف کردهاست: «رسانه عبارت است از یک تکنولوژی (نه الزاماًً ماشینی) برای اطلاع دادن، برای ضبط کردن اشتراک در نمادها است که معمولاً محدود به حواس خاص و همراه با نوعی شکلگیری اطلاعات است، نظیر چاپ، انواع طراحی، ضبطصوت، تلویزیون و مانند آن ها.[۵۷]
«دنیس مک کویل»، معتقد است «رسانه دریچههایی هستند که ما را قادر میسازند ماورای محیط پیرامون خود را ببینیم. مفسرانی که به ما کمک میکنند تا تجربه را درک کنیم، سکوهایی که اطلاعات را منتقل میکنند. علائم راهنمایی که دستورها و جهتها را در اختیار ما میگذارند؛ صافیهایی که قسمتهایی از تجربه را کنار میگذارند و بر بقیه تأکید میکنند، آینههایی که تصویرمان را منعکس میکنند و… . [۵۸]
