بهترین نمونۀ اعتماد مبتنی بر شناسایی ازدواج طولانی مدت یک زوج خوشبخت است. شوهر به تدریج می­آموزد که چه چیزهایی برای زنش اهمیت دارد و پیش ­بینی همان اعمال را می­ کند، و زن، به نوبۀ خود، مطمئن است که آنچه برای شوهرش مهم است را پیش ­بینی می­ کند، بیان آنکه ناچار باشد بپرسد.

شخص با شناسایی فرآینده می ­تواند دیگری مانند فکر کند، مانند دیگری احساس کند و مانند دیگری پاسخ دهد. در دنیای کاری امروز، بیشتر شرکت‌های سهامی بزرگ پیوندهای اعتماد متکی به شناسایی را، که ممکن است در کارمندان سابقه­دار ایجاد کرده باشند، شکسته­اند، قول و قرارهای وفا نشده، به آنچه روزگاری نامش پیوند وفاداری بدون قید و شرط بود، منجر شده است.

احتمال دارد که جای آن نوع اعتماد را مبتنی بر اعتماد برآگاهی گرفته باشد (Robbins 2003: 146)

۲ – ۱۹ پیامد های کمبود اعتماد :

• • جو سازمان معمولا ساکت و آرام است، سطح پایین انرژی و تعهد وجود دارد .

• • هیچ تعارضی وجود ندارد ، هیچ فردی از خود مقاومت نشان نمی دهد و نارضایتی ها تنبیه می‌شوند .

• • تغیرات معمولا با سو ظن و بد گمانی و با یک زنگ خطر همراه است .

• شیوه مدیریت از بالا به پایین است و پست دارای اهمیت زیادی است و تصمیمات از طریق زنجیره ی فرمانده هی کنترل می شود .

۲ – ۲۰ فرایند اعتماد :

دیتزو هارتوگ (۲۰۰۶) در مقاله خود فرایند اعتماد را در سه مرحله بیان ‌می‌کنند:

• • اعتماد به عنوان یک عقیده­

• • اعتماد به عنوان یک تصمیم

• اعتماد به عنوان یک عمل

۲ – ۲۰ – ۱ مرحله اول: اعتماد به عنوان یک عقیده :

اولین مرحله از اعتماد، مجموعه ­ای از عقیده­ها و باورهای ذهنی و یکپارچه دربارۀ شریک دیگر ‌می‌باشد به طوری که فرد می ­تواند تصور کند که عمل شریک او نتایج مثبتی برای او به دنبال خواهد داشت.

۲ – ۲۰ – ۲ مرحله دوم: اعتماد به عنوان یک تصمیم :

دومین مرحله، تصمیم به اعتماد کردن به دیگری ‌می‌باشد. این مرحله­ ای است که باور به قابلیت اعتماد دیگری به خوبی آشکار می­گردد. در شرایطی واقعی اعتماد دو انتظار وجود دارد یکی انتظار وجود رفتار اعتماد و دیگری تمایل به عمل کردن بر مبنای آن، گیلسپی دو دسته­بندی را در این باره بیان ‌کرده‌است.

1. رفتارهای اتکا محور:

برای مثال کنترل محیطی مدیر بر تصمیمات و منابع ارزشمند زیر دستان یا کاهش عمدی کنترل و بررسی اعمال زیر دستان.

1. رفتارهای مربوط به آشکارسازی اطلاعات و سهیم کردن دیگران در آن:

برای مثال مدیریت سازمان می ­تواند استراتژی­ های مهم مربوط به امور تجاری و بازرگانی را با بخش­های تخصصی کارمندان در میان بگذارد.

۲ – ۲۰ – ۳ مرحله سوم: اعتماد به عنوان یک عمل :

در مرحله سوم نیز اعتماد به عنوان یک عمل بروز می­ کند یعنی فرد قصد به انجام اعمالی می­ کند که ‌بر اساس اعتماد شکل گرفته است.

شکل زیر چارچوب چند بعدی و یکپارچه­ای برای توجه به فرایند اعتماد درون سازمانی را نشان می­دهد.(مقیمی، ۱۳۸۸، ۶)

ستاده پردازش وارده

قصد به انجام اعمالی که ‌بر اساس اعتماد شکل می­ گیرند: رفتارهای معطوف به خطر و نگرش­های داوطلبانه و فراتر از نقش

پیش زمینه اعتماد کننده نسبت به اعتماد

اعتماد به عنوان یک باور: داشتن انتظار مثبت و مطمئن

اعتماد به عنوان یک تصمیم: تمایل به در معرض ریسک قرار دادن خود

نتایج حاصل از این رابطه چه خواهد بود؟

خصیصه­ها، انگیزه­ ها، توانایی­ ها و رفتارهای اعتماد کننده

ملاحظات مربوط به هر ناحیه

محدودیت­های موقعیتی/ سازمانی/ نهادی

کیفیت و ماهیت روابط بین فرد معتمد و کسی که به او اعتماد می­ کند.

ارائه بازخورد برای شکل­ گیری باور اعتماد بر مبنای تجارب

شاخص های مؤثر برای ایجاد اعتماد بین کارکنان و مدیر :

• • انصاف

• • گشودگی

• • ثبات

• • شایستگی

• تفویض اختیار

۲ – ۲۱ تئوری­هایی دربارۀ منشأ اعتماد اجتماعی :

در بررسی ادبیات جامعه­شناختی مفهوم اعتماد به سه رهیافت فکری جامع دست می­یابیم:

نخست این که اعتماد، به منزلۀ ویژگی فردی افراد است.

دومین رهیافت این که اعتماد به منزلۀ عاملی در ارتباطات اجتماعی و نهایتاًً هم اعتماد به عنوان ویژگی نظام اجتماعی با تأکید بر رفتار مبنی بر تمایلات و سوگیری­ها در سطح فردی، مفهوم­سازی شده است (Misztal, 1997:19).

در واقع، نخستین دیدگاه بر احساسات و ارزش­های فردی تأکید دارد و اعتماد را به عنوان یک امر فردی و شخصیتی، بررسی می­ کند. (دیوتج، ۱۹۵۸؛ کالی ۱۹۸۳؛ ولف ۱۹۸۶).

مطابق این دیدگاه، اعتماد، به منزلۀ یک ویژگی فردی و شخصیتی است در این برداشت که با رویکردی روانشناختی اجتماعی همراه است، اعتماد، یک تلفیق مفهومی است که در ارتباط بسیار نزدیک با مفاهیمی مانند وفاداری، دگرخواهی، صداقت و نوع دوستی قرار ‌می‌گیرد. این رهیافت، یک پارادایم شخصیتی دربارۀ اعتماد، مطرح کرده و به زمینه اجتماعی آن توجه زیادی ندارد. (Erikson 1950: All port 1961: Catt ell 1965: Resen berg 1956) این دیدگاه در حالت خرد به دو گرایش عمده تقسیم می­ شود:

الف) اعتماد، گرایشی است مبتنی بر یادگیری که در ابتدای کودکی شکل گرفته و حتی در زندگی آیندۀ افراد نیز اثرگذار است، این روند، به صورت تدریجی و تحت تأثیر تجربیات دوران کودکی، برای همیشه ماندگار می­ شود (همانند تجربه ­های آسیب­زای روانی). این دیدگاه اخیراًً توسط اریک پوزلنز، بررسی شده است. وی استدلال می­ کند که ما اعتماد نخستین خود را در زندگی با والدینمان می­آموزیم و نه در مراحل بعدی زندگی و به صورت متقایل، در واقع، اعتماد، تحت­تأثیر اولیۀ اشخاص در ارتباط نزدیک با والدینشان شکل ‌می‌گیرد.(Uslaner 2000: 28).

ب) دیدگاه دوم این که اعتماد گرایشی است برای جامعه­پذیری که نه تحت­تأثیر شخصیت درونی افراد و تجربیات آغازین آن­ها بلکه تحت­تأثیر انعکاسات اعمال سایرین در روابط متقابل چهره به چهره و محصولی از تجارب زندگی دوران بزرگسالی افراد نه فقط دوران کودکی آن­هاست. (Orren 1997: Newton 1999: Witlley 1999: 40 -41).

به اعتقاد پوتنام، بی ­اعتمادی، گرایشی احساسی است که تحت­تأثیر حالات انعکاسی در قربانیان جرم­ها و خشونت­ها و فقر بروز می­ کند. این دیدگاه شباهت زیادی به دیگاه پترسون دارد؛ طبق تحلیل وی رابطۀ نسبتاً شدیدی میان طبقه و نژاد اشخاص و میزان اعتماد آن­ها وجود دارد؛ به اعتقاد وی اضطراب و ناامنی تحت تأثیر این تفکیک، قوی­ترین نیروی تحریک کنندۀ بی اعتمادی است (Putnam 2000: 138).