فصل دوم
پیشینه نظری تحقیق
۲- ۱٫ مقدمه
شروع یک کسب و کار جدید، تصمیمی فردی است و نشانگر اهمیت خصوصیات فردی کارآفرین در تحقیق و بررسی کارآفرینی است. در طول مرحله تأسيس کسب و کار، مهمترین ویژگیهای شخصیتی کارآفرینان عبارت از نوآوری و تمایل به عمل کردن است. نوآور بودن به معنای آن است که کارآفرین باید توانایی ایجاد راه حلهایی را در قبال موقعیتهای جدید دارا باشد. این امر ارتباط زیادی با توانایی‌های کارآفرین دارد که از طریق آموزش و تجربه حاصل می‌گردد. تمایل به عمل‌کردن، تا حدی منوط به تجربه و تا حدی مرتبط با آموزش کارآفرین و منابع تحت کنترل او است. این عوامل تشکیل دهنده ارزشها و نگرشهای کارآفرین هستند. همچنین می توان آن ها را عواملی دانست که مرتبط با توقعات و انتظارات کارآفرین هستند.
ویژگی های یک کارآفرین موفق عبارت از توانایی ریسک پذیری، نوآوری، دانستن نحوه فعالیت بازار، تخصص تولیدی، مهارت های مدیریت کسب و کار و توانایی همکاری کردن با دیگران است. کایرد ویژگی های کارآفرینان را این چنین بیان می‌کند: داشتن شمّ خوب برای کسب و کار، تمایل به پذیرش خطرات، توانایی شناخت فرصتهای کسب و کار، توانایی اصلاح اشتباهات و توانایی دستیابی به فرصتهای سودآور. برد ،خطرات را به پنج نوع تقسیم می کند که چهار مورد از آن ها مشخصاً مرتبط با ویژگی های کارآفرینان هستند: ریسک اقتصادی، خطرات موجود در روابط اجتماعی، خطرات موجود در توسعه شغلی و خطرات بهداشتی و روانشناسی. یافته های بروکهاوس، نشانگر آن است که این خطرات هیچ تفاوتی بین مدیران حرفهای و مردم عادی و بین کسب و کارهای موفق و ناموفق ندارند.
۲-۲٫ شخصیت کارآفرینی
کارآفرینی موضوعی است که از اواخر قرن بیستم مورد توجه محافل آموزشی کشورهای جهان قرار گرفته است. زیرا که در حال حاضر در عرصه جهانی افراد خلاق و مبتکر به عنوان کارآفرینان، منشا تحولات بزرگی در زمینه صنعتی تربیتی و خدماتی شده اند.(بدری و همکاران،۱۳۸۵). به طور کلی کارآفرینی به عنوان یک انتخاب برانگیزاننده شغلی بنظر می‌رسد که فرصت شرکت در نظام اجتماعی را با تولید محصولات، خدمات و فرآیندهای فناورانه جدید ابداعی فراهم می‌کند.(زرافشانی و همکاران،۲۰۱۱). نظریه نیاز به پیشرفت مک کلند(۱۹۹۶) و نظریه مرکز کنترل روتر(۱۹۶۶) از نظریاتی هستند که در پژوهش های کارآفرینی به آن ها توجه می شود. بر اساس نظریه مک کلند افرادی که نیاز به پیشرفت بالایی دارند کسانی هستند که می خواهند خودشان مسائل را حل کنند، هدفمندند و تلاش می‌کند که با توانایی شخصی خود به اهدافشان دست یابند. این نظریه بیان می‌دارد افرادی که موفقیت طلبی بالایی دارند، عملکردشان در کارآفرینی بهتر از دیگران می‌باشد. بر اساس نظریه روتر مرکز کنترل افراد یا درونی است و یا بیرونی. نگاه افراد با کنترل درونی در عملکردشان می‌باشد. در حالی که افراد با کنترل بیرونی بیشتر نتایج اعمالشان را در دست دیگران و عواملی مانند شانس، سرنوشت و تقدیر می‌دانند.(لیتونن،۲۰۰۰)
۲-۲-۱٫ تعاریف شخصیت کارآفرینی
صفات شخصیتی نمایانگر انگاره کلی پاسخ‌گویی فرد به موقعیتهای گوناگون است. چنین موقعیت با موقعیت دیگر هماهنگ هستند و در طول زمان پایدار تصور می‌شوند.(پاشا و خدادادی،۱۳۸۷). چرا بعضی از مردم آرام و مطیع هستند در حالی که بعضی دیگر پر سروصدا و ستیزه جو هستند؟
شخصیت بجای بررسی قسمت‌هایی از یک تمامیت، کل یک فرد که چیزی بیشتر از مجموع قسمتها است می پردازد.(رابینز،۲۰۱۰).شخصیت از دیدگاه های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است و هر یک از آن ها بر اساس چهارچوب نظریه مربوطه تعریف خود را بیان کرده‌اند. پروین و جان تعریف زیر را به عنوان تعریف عملی شخصیت پیشنهاد می‌کنند.
شخصیت بیانگر آن دسته از ویژگی های فرد یا افراد است که شامل الگوهای ثابت فکری، عاطفی و رفتاری آن ها می‌باشد.(جوهری و کدیور، ۱۳۸۱).همچنین گوردون آلپورت در مورد شخصیت می‌گوید: شخصیت یک ساختار پویا از سیستم های روانشناختی افراد است که تطبیق منحصر به فرد هر شخص با محیط اطرافش را تعیین می‌کند. شخصیت اغلب با خصلتهای قابل اندازه گیری که شخص از خود بروز می‌دهد تعریف می شود.(رابینز، ۲۰۱۰). همچنین در مورد ابعاد شخصیتی افراد، دانشمندان نظرات گوناگون و تقسیم بندی های مختلف را ارائه داده‌اند. مثلا مدل پنج عاملی مک کرا و کاسکا به ۵ بعد از شخصیت افراد یعنی روان رنجوری، برون گرایی، تجربه پذیری، همسازی و وظیفه شناسی اشاره می‌کند.(خنیفر و همکاران،۱۳۸۸). این پنج عامل بزرگ عبارتند از: ۱- برون گرایی که سطح آسایش و رفاه فرد در ارتباطات را بررسی می‌کند.۲- پذیرندگی به گرایش افراد برای احترام گذاشتن به دیگران باز می‌گردد، ۳- وجدان و وظیفه شناسی درجه ای از قابلیت احترام است، ۴- ثبات احساسات توانایی فرد برای تحمل استرس را بیان می‌کند و ۵- تجربه گرا و تجربه پذیر آخرین بعدی است که دامنه ای از علایق و جاذبه های تازه را در افراد مورد توجه قرار می‌دهد.
ویژگی های کارآفرینی بسیاری وجود دارد که در مورد ۵ ویژگی اتفاق نظر وجود دارد که شامل:
۲-۲-۱-۱٫ توفیق طلبی: طبق گفته مک کلند نیاز به موفقیت در افراد آغازگر فعالیت‌های اقتصادی بالاتر است.(احمدپور داریانی و عزیزی، ۱۳۸۳).
کارآفرینان آغازگر فعالیت بوده و میل درونی به رقابت، اعتلا در برابر استانداردهای خود ساخته و دنبال کردن اهداف دشوار دارند در حد اعتدال خطر می‌کنند. توفیق طلبی به میل مداوم برای دستیابی به سطوح بالای کارایی برای خوشایند خود، برای رسیدن به یک استاندارد بالا برای انجام کار بهتر نسبت به آنچه در گذشته انجام شده و به دست آوردن خودانگیختگی تا بهترین در انچه که مسئول آن هست اشاره دارد.(متییوز،۲۰۱۰).
در مجموع، ویژگی های افراد توفیق طلب را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:
