در زمان‌های قدیم برای مو زدایی و لش زنی پوست از وسیله ای که به صورت شیب داری در کف کارگاه قرار می گرفت استفاده می‌کردند. این وسیله را beam می‌گفتند و محوطه ای که این وسیله در آنجا قرار می گرفت Beamhouse گفته می شد. بعد ها به مرور زمان به کلیه عملیاتی که در قسمت ترکاری یا خیس کاری انجام می‌گیرد عبارت Beamhouse operation اطلاق شده است.
۳-۴-۲ خیساندن
خیساندن اولین مرحله چرم سازی و ترکاری است که طی آن تمامی آثار curing از بین می رود. درضمن انبارداری پوست های ترنمکی حدود ۳۵-۳۰% آب طبیعی خود را از دست می‌دهند . به خاطر وجود آب کافی در پوست های ترنمکی در مرحله سوکینگ این پوستها مشکلی پیش نمی آید. آب ساده به مدت چند ساعت پوستهای ترنمکی را دی هیدراته (جذب مجددآب) کرده و شرایط مناسب را برای عملیات بعدی دباغی فراهم می‌کند.
پوستهای خشک نمکی در مرحله سوکینگ با مشکلات زیادی روبه رو هستند که به وسیله سوکینگ اسیدی و قلیایی این مشکل برطرف می‌گردد. سوکینگ قلیایی ارجح تر است به دلیل اینکه بااستفده از سوکینگ اسیدی در مرحله موزدایی به مشکل برمی خوریم.
مشکلات پوست های خشک نمکی در مرحله سوکینگ :
در ضمن خشک شدن پوست غلاف آبکی اطراف زنجیرهای باردار شده الکتریکی پروتئین از بین می رود و پوندهای عرضی الکترووالانسی بین رشته‌های پروتئین تبدیل می شود به پیوندهای عرضی بسیار محکم که در جهت طولی و عرضی الیاف پوست فیکس گردیده است. همچنین در اثر خشک شدن پوست در نور آفتاب مواد موجود در الیاف، منعقد شده و تبدیل به مواد چسبناکی می‌گردد که از جدا شدن الیاف از همدیگر جلوگیری می‌کند.
اهداف سوکینگ :
حذف نمک و از بین بردن تمام آلودگی های پوست. اگر خون حذف نشود آهن موجود در آن باعث ایجاد لکه می شود. چون آهن خاصیت دباغی کنندگی دارد ازاین رو لکه ایجاد شده در مراحل بعدی هم از بین نمی رود .
دی هیدراته کردن پوست(جذب مجددآب)
نرم و پخش کردن مواد سیمانی موجود بین الیاف پوست
نرم و متورم کردن الیاف پوست
حذف چربی ها ی فیزیولوژیکی پوست
حذف پروتئین های کروی
آب مصرفی در سوکینگ :
کیفیت آب مصرفی در مرحله سوکینگ بر کیفیت و روند چرم سازی تاثیر زیادی دارد از این رو استفاده از آب بر اساس کیفیت آن صورت می‌گیرد. آب همیشه دارای مقادیر محلول یا معلق می‌باشد که این مواد کیفیت آب را تعیین می‌کنند.
در فرایند چرم سازی از آب سخت استفاده نمی شود زیرا این آب در مراحل مختلف فرایند چرم سازی ایجاد شرایط نامطلوبی می‌کند .
اثر سختی آب در مراحل مختلف چرم سازی:
در مرحله سوکینگ : باعث می شود تا پوست های خشک دیر و به سختی خیس شود .
۴-۴-۲ مرحله آهک دهی :اثر چندانی ندارد مگر منجر به ایجاد کربنات کلسیم و منیزیم در سطح پلت شود.
۵-۴-۲ مرحله آهک گیری :اگر از سولفات آمونیوم استفاده شود موقع شستشو امکان دارد مشکل پیش بیاید.
در دباغی گیاه :کربنات کلسیم و منیزیم با مواد دباغی، تانن های غیر محلول تشکیل می‌دهند. این ترکیبات در اثر اکسید شدن رنگ چرم را تیره می‌کنند.
در خنثی سازی :کربنات ها سرعت خنثی سازی را زیاد می‌کنند.
در رنگ رزی :رنگ های بازی به کربنات ها حساس اند. رنگ غیر یکنواخت می شود و مقداری از آن رسوب می‌کند .
در روغن دهی : به عنوان صابون کلسیمی ،روغن‌ها را رسوب می‌دهند و شرایط سطح چرم را برای فینیش نامناسب می‌کنند.
در فینیش : امولسیون لاکهای محلول در آب را می شکنند.
مراتب سوکینگ :
سوکینگ اولیه :پوست خام دارای مقادیر زیادی تخم باکتری است که به دلیل مقادیر بسیار زیاد نمک در مرحله انبار داری و نگهداری پوست امکان تکثیر و فعالیت ندارند. وقتی پوست در آب زیادی قرار می‌گیرد نمک ها در آب حل شده و امکان فعالیت مجدد باکتریها فراهم می شود از این رو برای حذف تخم باکتری ابتدا پوست با مقادیر بسیار کم آب شسته می شود سپس سوکینگ اصلی انجام می‌گیرد .
سوکینگ اصلی: در حقیقت شستشوی کامل پوست است که آب به عنوان ماده اصلی در آن مدنظر است. این مرحله را با بهره گرفتن از مواد کمکی تسریع می‌کنند .
عوامل تاثیر گذار بر سوکینگ :
عملیات مکانیکی: پوست هایی که در آفتاب خشک می‌شوند قسمتی از مواد بین الیافی آن ها تبدیل به مواد نامحلول می شود از این رو این قسمت ها در آب خیس نمی شوند. استفاده از ماشین لش زنی قبل از عمل سوکینگ یا لش زنی با دست برای حذف این مواد توصیه می شود.
اثر دما : با بالا رفتن دمای سوکینگ خالی شدن پوست افزایش می‌یابد هم چنین دما باعث رشد سریع باکتری‌های پروتئولیتیک می شود. بالاترین درجه حرارت برای سوکینگ ۲۴ درجه است. بهتر است سوکینگ در شب انجام گیرد .
اثر ph : ph حمام سوکینگ نقش مهمی را بازی می‌کند پوست در ph ایزوالکتریک کمترین تورم را دارد.ph حمام سوکینگ معمولا ۸-۷ می‌باشد. اگر سوکینگ در ph بالاتر یا پائین تر از ph ایزوالکتریک صورت گیرد بایستی مقدار کافی نمک به حمام اضافه شود تا از تورم سطحی پوست جلوگیری شود .
استفاده از نمک : در سوکینگ پوست های خشک به دلیل جلوگیری از تورم سطحی شدید آن و پوست های خیلی تازه برای تسریع در امر حل پروتئین های کروی مثل آلبومین بایستی از نمک استفاده شود. نمک در حذف خونابه هم نقش بسزایی دارد.
مواد افزودنی و مواد شیمیایی و بیو شیمیایی: این مواد به منظور کاهش دادن کشش سطحی آب و تسریع عمل سوکینگ مورد استفاده قرار می گیرند.
۶-۴-۲ موزدایی :
بعد از سوکلینگ پوست برای موزدایی آماده می شود .
موزدایی را می توان در دو روش انجام داد :
موزدایی به طریق حفظ مو: در این روش بافت های اپیدرم احاطه کننده مو، تخریب می شود و در نهایت مو شل شده و حذف می شود .
موزدایی به طریق سوزان : این روش در موزدایی از پوست های گاوی استفاده می شود .
روش های موزدایی:
-
- موزدایی به طریق حفظ مو
-
- موزدایی تعریقی
-
- موزدایی آنزیمی
-
- موزدایی از طریق مواد زنی
-
- موزدایی به طریق سوزاندن
-
- استفاده ازروش اکسیداسیون
- استفاده مستقیم ازمواد احیاکننده
موزدایی با استفاده مستقیم از مواد احیا کننده : این روش عمدتاً در ساخت چرم های سنگین و بیشتر در پوست هایی که رخ مناسبی ندارند استفاده می شود در این روش بعد از اتمام سوکینگ آب پدل عوض می شود و سپس فلوت زیر آماده می‌گردد که مو در مدت ۴-۲ ساعت کاملا به صورت خمیر در آمده و به مدت ۴۸-۱۲ ساعت با بهره گرفتن از ۵-۴% آهک ریلایمینگ می شود.
موزدایی به روش اکسیداسیون : در این روش از دی اکسید کلره در محیط اسیدی استفاده می شود. دی اکسید کلره به باند s-s کراتین حمله کرده و تولید کراتین سولفونیک اسید می‌کند. کلر آزاد شده جذب پوست شده اما مواد کراتینی اپیدرم در اثر واکنش های اکسیداسیون از حالت نامحلول به حالت محلول در آب تبدیل می شود.
۴keratin-s-s-keratin +10 ClO2 +۴H3O + ——–> ۸keratin –SO3H +5CL2
حد دیلایمینگ :
