۱۳. مقررات حداقل معیار رفتار با زندانیان (۱۹۵۵م. ژنو) در ماده ۳۱ خود٬ هر گونه مجازات غیر انسانی و قساوت بار را ممنوع می‌کند.

۱۴. اصول سلوک کار پزشکی (۱۸ دسامبر ۱۹۸۲م.) در اصل دوم٬ اقدام پرسونل بهداشتی و پزشکان را که شکنجه و «رفتار غیر انسانی» تلقی شود٬ جرم اعلان ‌کرده‌است.

۱۵. قرارداد های ژنو (۱۲ اوت ۱۹۴۹م.) راجع به بهبود زخم داران و …در ماده ۳ مشترک می‌گویند: « با کسانی که مستقیماً در جنگ شرکت ندارند٬… باید در همه احوال … « با اصول انسانیت» رفتار شود.«لطمه به حیثیت اشخاص از جمله تحقیر و تخفیف٬ ممنوع است». ماده ۵۰ قرارداد شماره اول و ۵۱ قرارداد شماره دوم نیز « رفتار خلاف انسانیت» را جرم شمرده اند و مرتکبان را سزاوار محاکمه و مجازات می دانند. ^[۶۲]

این ها بخشی از معاهدات٬ کنوانسیون ها و اعلامیه های بین‌المللی حقوق بشر است که برای عملیاتی سازی اندیشه « انسانی ساختن» مجازات در قالب قانون شکل گرفته اند.

ممکن است در اسناد دیگری نیز چنین جلوه هایی یافت شود که برای پرهیز از به درازا کشیدن سخن٬ از آن ها صرف نظر می شود.

ب: اسناد منطقه‏ای

۱ کنوانسیون اروپایی حمایت از حقوق بشر و ازادی های اساسی٬ ماده ۳.

۲ منشور حقوق اساسی اتحادیه اروپایی (۲۰۰۲م.)٬ ماده ۱.

۳ کنوانسیون امریکایی حقوق بشر٬ ماده ۵

۴ منشور افریقایی حقوق بشر و ملت ها٬ ماده ۵

۵ اعلامیه اسلامی حقوق بشر (۱۵ مرداد ۱۳۶۹ برابر با ۵ اوت ۱۹۹۰م.- مصر) در مقدمه خود بیان می‌دارد با ایمان به خداوندی که به انسان « حیثیت » داده است و در ماده ۱ اعلان می‌دارد: « همه مردم در اصل شرافت انسانی برابرند». این تعبیر ها نشان دهنده توجه اعلامیه یاد شده ‌به این ویژگی ذاتی انسان است.

گفتارچهارم : کرامت ذاتی انسان٬ مبنای حقوق بشر

از مجموعه اعلامیه ها و اسناد حقوق بین‌المللی و منطقه ای حقوق بشر نکته هایی به قرار ذیل به دست می‌آید:

۱ « کرامت انسانی» که بنیاد حقوق انسان قرار گرفته است٬ در دو جنبه ایجابی و سلبی٬ پایه حمایت انسانی قرار می‌گیرد. در جنبه ایجابی٬ در مقام اثبات و اعمال حق و عینیت و تحقق بخشیدن به کرامت ذاتی به کار می رود. رعایت آزادی٬ عدالت٬ صلح و نظام کیفری انسانی که امروزه در جهان مطرح است٬ جنبه ایجابی را محقق می‌کند. در جنبه سلبی٬ در مقام دفاع در برابر آسیب رساندن به کرامت انسانی به کار می رود. کنوانسیون های منع آپارتاید٬ تبعیض علیه زنان٬ لغو مجازات های خشن و غیر انسانی٬ در همین جهت قابل تحلیل و ارزیابی هستند.

۲. « کرامت انسانی » در اسناد بین‌المللی٬ فراتر از یک حق است و ارزشی سلب ناشدنی و انتقال ناپذیر شمرده شده که شخص٬ مکلف به پاسداری از آن است و حق ندارد هر کاری را انجام بدهد. به همین دلیل٬ در ماده ۲ کنوانسیون اروپایی حقوق بشر و علوم طبی انسانی گفته شده است که فرد نمی تواند اعضای بدن خود را بفروشد؛

۳. در این اسناد٬ « کرامت ذاتی انسانی » یک حقیقت و عینیت هستی به حساب آمده است و از آن٬ « بایدها و نبایدها » استخراج می شود. چنان که در میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و کنوانسیون منع شکنجه ‌به این امر اذعان شده است که « حقوق یکسان انتقال ناپذیر و برای همه اعضای خانواده بشری مبنای آزادی٬ عدالت و صلح در جهان است و این حقوق ناشی از حیثیت ذاتی شخصی انسان » است؛

۴. گاهی « کرامت انسانی »٬ مقتضی برای جرم انگاری است. برای نمونه٬ در ماده ۴ کنوانسیون منع شکنجه آمده است: « هر یک از کشور های عضو٬ تضمین خواهد کرد که تمامی اعمال در بردارنده شکنجه به موجب حقوق کیفری داخلی خودش جرم تلقی شود… و مجازات مناسب را علیه مرتکبان اعمال کند». همچنین بند ب ماده ۲ کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان٬ خواستار مجازات علیه کشوری شده است که برای رفع تبعیض اقدام نمی کند.

۵. تحولات پیش آمده در نظام بین‌المللی و مطالعه اسناد نشان می‌دهد «کرامت» به تدریج گسترش یافته و در ابعاد مختلف زندگی جوامع (سیاسی٬ حقوقی٬ پزشکی٬ زیست محیطی و…) تأثیر گذار است. «کرامت مندی انسان» در نظام حقوق بین الملل آن اندازه اهمیت پیدا ‌کرده‌است که رعایت و تضمین آن٬ در قلمرو صلح و امنیت بین‌المللی قرار گرفته و نقض آن ممکن است در دستور کار شورای امنیت قرار بگیرد و مطابق فصل هفتم منشور اقداماتی به عمل آورد٬ همانند اقداماتی که در بحران های سومالی٬ هاییتی٬ جنگ بوسنی و هرزگوین و بحران افغانستان انجام داد.^[۶۳]

انگیزه «حقوق بشر برخاسته از کرامت ذاتی انسانی»٬ چه سیاسی و مقابله با استبداد باشد یا یک انگیزه اخلاقی و انسانی٬ امروزه در تمام ابعاد٬ اثر گذار است و از مباحث مهم جامعه بین‌المللی به شمار می رود و نظام های حقوق کیفری را دگرگون ساخته است. برای نمونه٬ در رأی دادگاه کیفری بین‌المللی یوگسلاوی سابق (۱۰ دسامبر ۱۹۹۸م. ) در باره اهمیت اصل کرامت انسانی و مبنایی بودن آن چنین آمده است:

«اصل کلی احترام به کرامت انسانی پایه حقوق بین‌المللی بشردوستانه و حقوق بشر و شرط مقوم یا وجودی آن است. این اصل از این به بعد٬ به قدری اهمیت دارد که همه حقوق بین الملل را تحت تأثیر قرار خواهد داد.»^[۶۴]در نتیجه تحولات فکری٬ سیاسی٬ حقوقی و قضایی٬ به «اصل کرامت انسان» به عنوان یک قاعده نگاه می شود و تمام رفتار ها٬ قوانین و مقررات٬ چه در نظام داخلی و چه بین‌المللی٬ بر معیار «حفظ کرامت» سنجیده و داوری شده است. غربیان هر آنچه را به پندار خویش٬ مخالف و مغایر «کرامت انسانی» تشخیص داده‌اند٬ غیر مجاز تلقی کرده‌اند. در برابر چنین رویکردی به «کرامت انسانی»٬ این پرسش بزرگ و اساسی مطرح می شود که با چه دلیل و با کدام توجیه منطقی٬ این ویژگی می تواندزیرساخت و زاینده بسیاری از مقررات در ابعاد مختلف زندگی باشد؟

گفتار پنجم : بنیان های حقوق بشر در اسلام و غرب

از آنجا که یکی از موضوع های اصلی تحقیق پیش رو٬ حقوق بشر غربی و بررسی اسناد بین الملل است٬ بایسته است به بنیاد ها و جایگاه این حقوق در نظام حقوقی اسلام و غرب نگاهی کوتاه بیفکنیم تا نقش و گستره کرامت انسانی در هندسه این دو نظام روشن شود.

الف : جایگاه حقوق بشر در اسلام

شناخت حقوق اساسی بشر٬ بر تعریف و شناسه ای موضوع حقوق بشر؛ یعنی انسان استوار است. هر برداشت و نگاهی به دارنده حقوق بشر٬ حقوق ویژه ای را در پی دارد. از این رو٬ دانشمندان اسلامی٬ به هستی شناسی انسان برای طرح و دریافت مسئله حقوق بشر توجه داشته و در راستای شناخت حقوق بشر٬ به شناخت خود انسان پرداخته‌اند. در ره یافت انسان شناختی اسلام٬ به وجود طبیعت مشترک در همه انسان ها رسیده اند که همین ویژگی مشترک٬ حقوق برابر را برای انسان ها ممکن می گرداند و بر مبنای آن می توان یک نظام حقوقی در زمینه حقوق بشر را کشف یا وضع کرد.^[۶۵]

‌بنابرین‏، شرط فاسخ هم که با تراضی طرفین در ضمن عقد درج می‌گردد، عهد و پیمانی است که طرفین خود را ملزم به اجرای آن کرده‌اند و برای آن ضمانت اجرا نیز تعیین نموده اند.

۱-۲- «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تَأْکُلُواْ أَمْوَالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْبَاطِلِ إِلّا أَن تَکُونَ تِجَارَهً عَن تَرَاضٍ مِّنکُمْ…»^[۵۵]

«اى کسانى که ایمان آورده اید اموال همدیگر را به ناروا مخورید مگر آنکه داد و ستدى با تراضى یکدیگر از شما [انجام گرفته] باشد …»

در این آیه، ضمن منع تصرف در اموال دیگران از راه های باطل، تجارتِ ناشی از تراضی صحیح شناخته شده و استثنا گردیده است. به عبارت دیگر تصرف و تملک اموال دیگران در صورتی که با تراضی و توافق آن ها باشد، از مصادیق تجارت با تراضی و صحیح خواهد بود.

همان گونه که تراضی بنیاد معاوضات می‌باشد،^[۵۶] این آیه هم می‌تواند مبنای بسیاری از اصول و قواعد مربوط به معاملات در فقه و حقوق باشد. یکی از مبانی اصلی شرط فاسخ در حقوق، «اصل حاکمیت اراده و آزادی قراردادها» می ‌باشد، که مبنای آن همین آیه است.

‌بنابرین‏، آیاتی که بیان شد و سایر آیات مشابه در قرآن کریم، در رابطه با معاملات، عمل به عهد و پیمان، سئوال از پیمان، ضمانت اجرای نقض پیمان و پاداش عمل به عهد و پیمان، نشان دهنده توجّه عمیقی است که قرآن به امور اقتصادی مسلمانان و نظم کار آن ها دارد و به همین خاطر احکام دقیقی از معاملات و عهد و پیمان را با ذکر جزئیات در آیات ‌فراوان بیان فرموده است.

همچنین، آیات مذکور مبنای بسیاری از اصول و قواعد فقهی و حقوقی می‌باشند. یکی از این اصول، «اصل حاکمیت اراده و آزادی قراردادها» می‌باشد؛ که مبنای اصلی شرط فاسخ است. پس مبنای شرط فاسخ ریشه در قرآن هم دارد و با تفسیر صحیح برخی از آیات مرتبط، نه تنها «شرط فاسخ» در زمرۀ شروط مخالف کتاب (قرآن) قرار نمی گیرد،^[۵۷] بلکه با توجه به عمومات برخی از آیات مرتبط، صحت آن را هم می توان استنباط کرد.

۲- مبانی و ادله صحت شرط فاسخ در فقه

مبانی و ادله صحت شرط فاسخ در فقه، با بهره گرفتن از احادیث، روایات و قواعد فقهی در قالب ادله نقلی و عقلی در ذیل بیان می شود.

۲-۱- ادله نقلی

ادله نقلی، از جمله دلایلی هستند که در قرآن کریم و روایات بیان شده است. آیات مرتبطی که در قرآن کریم آمده است، بیان شد. برخی از روایات و احادیثی که با تمسک به آن ها می توان مبانی و دلایل صحت شرط فاسخ را استنباط کرد، در ذیل آورده شده است.

۲-۱-۱- «المومنون (المسلمون) عند شروطهم الّا شرطاً حرِّم حلالاً او أحلَّ حراماً»^[۵۸]

روایت مذبور از احادیث معتبر نبوی و مشترک بین مذاهب خمسه می‌باشد. غالباً «المسلمون عند شروطهم…» است و گاه به عبارت «المومنون عند شروطهم …» می‌باشد. این حدیث معتبر، در فقه اسلامی به صورت یک قاعده مسلم فقهی در آمده و به موجب آن، شارع اسلام، مسلمانان را ملزم و پایبند به التزامات و تعهدات قراردادی خود می‌داند؛ مگر اینکه حرامی را حلال یا حلالی را حرام نماید، که در این صورت پایبندی به آن لازم نیست. مفاد این حدیث معادل مفاد «اوفو بالعقود» است و مقصود از شرط هر گونه التزام است. اگر در صحت و فساد تعهدی تردید پدید آمد به استناد این حدیث حکم نفوذ و صحت بر آن مترتب است. پس حدیث مذکور ناظر به وجود لزوم وفاء به تعهدات است و ربط به لزوم عقد ندارد. زیرا ایفاء تعهدات از مقولۀ احکام شرعی و قانونی است، اما لزوم عقود، از امور موضوعی و ماهوی است یعنی ربط به بیان ماهیات عقود و ایقاعات دارد و شارع مانند همۀ قانون گذاران جهان در امور موضوعی فهم عرفی را معیار قرار می‌دهد. برای نفوذِ الحاق شروط به عقود هم می توان ‌به این حدیث استناد کرد.^[۵۹]

‌بنابرین‏، روایت مذکور اختصاص به ایفاء تعهدات دارد؛ و در صورت شک در صحت و نفوذِ تعهدات و شروط، و فساد تعهدی از تعهدات اصلی یا تبعی، می توان ‌به این حدیث استناد کرد. همچنین، مفهوم این روایت معادل مفهوم آیه «اوفو بالعقود» و بیانگر «اصل حاکمیت و آزادی اراده در قراردادها» می‌باشد؛ که می توان صحت شرط فاسخ را از آن استنباط کرد.

۲-۱-۲- «المسلمون عند شروطهم الّا کل شرطٍ خالف کتاب الله فلا یجوز»^[۶۰]

این روایت از امام صادق (ع) است و مفهوم آن این است که، مسلمانان به شروط و تعهدات خود پایبندند، بجز شروطی که با کتاب خدا مخالف باشد که پایبندی به آن ها جایز نیست.

گفته شد که شرط فاسخ جزء شروط مخالف با کتاب نیست؛ پس، طبق این روایت صحیح است و اگر در ضمن عقد درج شده باشد، باید به آن عمل شود.

۲-۱-۳- «الصلح جائز بین المسلمین الا صلحاً احل حراماً او حرم حلالا»^[۶۱]

به موجب این حدیث نبوی مشهور، صلح بین دو مسلمان جایز است مگر اینکه حلالی را حرام یا حرامی را حلال نماید.

با توجه به مفهوم این حدیث، می توان گفت: هر صلح، شرط و توافقی که بین مسلمانان صورت می‌گیرد صحیح و نافذ است مگر اینکه مخالف با الزامات شرعی یا قانونی باشد. هر توافق دو مسلمان، نافذ است مگر اینکه بر خلاف یکی از الزامات قانونی باشد. ^[۶۲]

این حدیث، بیان دیگری از ماده ۱۰ ق.م. می‌باشد.^[۶۳]

۲-۱-۴- «الحسن بن محمّد بن سماعه عن أحمد بن أبی بشر عن معاویه بن میسره قال سمعت أبا الجارد یسأل أبا عبدالله (ع) عن رجل باع داراً له من رجل و کان بینه و بین الرّجل الذّی اشتری منه الدّار حاضر فشرط انّک ان أتیتنی بمالی مابین ثلاث سنین فالدّار دارک فأتاه بماله قال له شرطه قال اله أبو الجارود فانّ ذالک الرّجل قد أصاب فی ذلک المال فی ثلاث سنین قال هو ماله و قال أبو عبدالله (ع) أرأیت لو انّ الدّار احترقت مِن مال مَن کانت تکون الدّار دار المشتری»^[۶۴]

معاویه بن میسره می‌گوید: «شنیدم که ابوجارود از امام صادق(ع) درباره مردی سوال می کرد که خانه اش را به شخصی فروخت که با وی یک دیوار فاصله دارد و خریدار با وی شرط کرد که اگر تا سه سال پول مرا آوردی، خانه متعلق به توست (یعنی اگر بایع در طول سه سال ثمن را برگرداند خانه به مالکیت او بر می‌گردد و مشتری مال او را می‌دهد.) و فروشنده در این فاصله پول را پرداخت کرد. امام (ع) در پاسخ فرمود: شرط وی برایش محفوظ است (و بایستی به شرط و توافقشان عمل نمایند.) ابوجارود گفت: فروشنده به مدت سه سال در این مال تصرف ‌کرده‌است. امام (ع) فرمود: آن مال اوست و فرمود: به من بگو که اگر خانه آتش می گرفت، از مال چه کسی بود؟ خانه از مال خریدار بود.»

مفهوم روایت مذکور، همان مفهوم «اوفوا بالعقود» و «اصل حاکمیت اراده» می‌باشد؛ که مبنای صحت شرط فاسخ است.

۲-۱-۵- «عن جعفر بن محمّد صلوات الله علیه‌ ما انّه سئل عن رجل باع داره علی شرط انّه إن جاء بثمنها إلی سنه أن تردّ علیه قال لا بأس بهذا و هو علی شرطه قیل فغلّتها لمن تکون قال للمشتری لأنّها لو احترقت لکانت من ماله.»^[۶۵]

• • تمرکز بر مستحکم کردن ارتباط نزدیک‌تر و عمیق‌تر با مشتریان

  

• • • تجزیه و تحلیل اطلاعات مشتری برای تصمیم‌گیری تجاری

  

• • ارتباطات مؤثر با مشتری بر مبنای داده های تبدیل شده به اطلاعات و بازاریابی اینترنتی

• بازاریابی فردبه‌فرد و بازاریابی از طریق پایگاه داده ها

به‌کارگیری سیستم مدیریت ارتباط با مشتری منافع و مزایای زیادی برای سازمان به همراه دارد. با بررسی پژوهش‌های مختلف، مزایای استفاده از سیستم مدیریت ارتباط با مشتری(CRM) در یک سازمان را می‌توان با هدف کسب رضایت مشتریان و بقا در محیط رقابتی، در مواردی از جمله موارد زیر خلاصه کرد(آگاروال و هاردینگ^[۷۲]، ۲۰۰۴):

• • کاهش هزینه های بازاریابی و فروش

• • جلب سریع‌تر و مؤثرتر مشتریان و درک بهتر از نیازمندی‌های آنان

• • افزایش میزان وفاداری مشتریان به سازمان

• فراهم کردن شرایط مراجعه مجدد مشتری

مزایای به‌کارگیری مدیریت ارتباط با مشتری برای مشتریان را می‌توان به صورت زیر بیان نمود(چریستوفر^[۷۳]، ۲۰۰۳):

• • سرعت ارائه خدمات

• • ارائه خدمات یکپارچه

• • سهولت استفاده از خدمات ارائه شده

• رضایت مشتری

مزایای یک برنامه مؤثر CRM، بهبود رضایت مشتریان، افزایش رشد درآمد و افزایش مزیت رقابتی به عنوان نتیجه حفظ مشتریان در بلندمدت می‌باشد. دلایل مالی زیادی که ناشی از تحقیقات انجام شده می‌باشد، نشان می‌دهد که افزایش حفظ مشتری باعث افزایش وفاداری مشتریان و در نتیجه جریانات نقدی بیشتر، افزایش سودآوری و کاهش هزینه های عملیاتی می‌شود(موازو^[۷۴]، ۲۰۰۷؛ کینگ و بورجس^[۷۵]، ۲۰۰۸؛ پلاکویانکی^[۷۶]، ۲۰۰۵).

۲-۲-۵-اهداف مدیریت ارتباط با مشتری

هدف مدیریت ارتباط با مشتری، جمع‌ آوری اطلاعات، نیازها، ایده ها و درخواست‌های مشتریان و ایجاد یک سیستم یکپارچه برای ارائه خدمات بهتر و رضایت بیشتر مشتری است. سازمان‌های امروز نیاز به ارائه خدماتی فراتر از نیازهای پایه‌ای خود دارند، تا بتوانند رضایت و اعتماد هرچه بیشتر آن‌ ها را جلب کنند. پس نیازمند سیستم‌های نوین ارتباطی و مدیریت ارتباط با مشتری هستند(گیو و نیو^[۷۷]، ۲۰۰۷). این سامانه مدیریتی، سازمان را قادر به ایجاد یک زنجیره به هم پیوسته از مشتریان و بهره‌مندی از اطلاعات یکپارچه و هماهنگ می‌کند. این امر با توجه به مشتری‌محور بودن بانک‌ها، اکثر نظرات مدیران را برای برخورداری از اعتماد و وفاداری بلندمدت مشتریان تأمین می‌کند(روح‌الامینی و ونکاتش^[۷۸]، ۲۰۱۱). در جدول زیر اهداف مدیریت ارتباط با مشتری از نقطه نظرهای گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است.

جدول۲-۲٫ اهداف CRM

ردیف

نویسنده

اهداف

۱

بارنت^[۷۹]

صرفه جویی در هزینه های جمع‌ آوری اطلاعات مشتریان

افزایش درآمد در نتیجه شناخت مشتریان

اثرات استراتژیک(بارنت، ۲۰۰۱)

۲

نول

شناسایی ارزش‌های خاص هر گروه از مشتریان

درک اهمیت نسبی آن نیازها برای هر گروه مشتری

اندازه‌گیری نتایج و اثبات بازده سرمایه‌گذاری(مولر و نیفلر، ۲۰۱۱)، (نول، ۲۰۰۰)

۳

سویفت

بهبود فرایند ارتباط با مشتریان واقعی

ارائه محصولات صحیح به هر مشتری

ارائه محصولات صحیح در زمان صحیح به هر مشتری(شیاح^[۸۰]، ۲۰۰۵)

۴

البداوی و عنایت‌تبار

افزایش درآمد:

1. 1. شناخت فرصت‌های جدید

1. کاهش فرصت‌های از دست رفته

ایجاد وفاداری در مشتری:

1. 1. بهبود خدمات به مشتریان

1. بهبود جلوه سازمان(البداوی و عنایت‌تبار، ۱۳۸۵)،(معمارزاده و همکاران، ۱۳۸۷)

۸

سعیدی‌کیا و نصیری

ایجاد روابط بلندمدت و مفید با مشتریان منتخب(مشتریان کلیدی)

داشتن روابط نزدیک‌تر با مشتریان

جابجایی از کالاگرایی به مشتری‌گرایی(سعیدی‌کیا و نصیری، ۱۳۸۵)

۵

زینلدین^[۸۱]

ارائه ارزش‌های دلخواه مشتریان به شیوه مورد درخواست آن‌ ها برای دریافت اطلاعات

تقسیم بخش‌های مختلف بازار و بهبود فرایند ارتباط با مشتریان هدف

جذب مشتریان جدید با عنایت به تجربیات کسب شده در خصوص مشتریان قبلی(زینلدین، ۲۰۰۵)

۲-۲-۶-عوامل کلیدی موفقیت مدیریت ارتباط با مشتری

از دیدگاه بولینگ و دیگران^[۸۲](۲۰۰۶) عناصر کلیدی مدیریت ارتباط با مشتری، نگرش مدیر عالی نسبت به مدیریت ارتباط با مشتری، تعیین مسیر کار بر اساس تقاضای سهام‌داران کلیدی و… می‌باشد. در جدول زیر تحقیقات انجام شده توسط محققان در خصوص عوامل اثرگذار بر مدیریت ارتباط با مشتری نشان داده شده است.

جدول۲-۳٫ عوامل موفقیت CRM

ردیف

نام متغیر

پژوهشگر

۱

مدیریت پروژه CRM

(شیاح، ۲۰۰۵)، (موازو، ۲۰۰۷)، (چریس^[۸۳]، ۲۰۰۵)

۲

حمایت و پشتیبانی مدیران ارشد

(لیندگرین و همکاران، ۲۰۰۶)، (شیاح، ۲۰۰۵)، (سوور^[۸۴]، ۱۹۹۳)، ( موازو، ۲۰۰۷)، (بولینگ و همکاران، ۲۰۰۶)، (اسکندری و همکاران، ۱۳۸۹)، (مؤتمنی و جعفری، ۱۳۸۸)،(جوتلا و همکاران^[۸۵]، ۲۰۰۱)، (رینر و توماس^[۸۶]، ۲۰۰۴)

۳

فناوری اطلاعات

(شیاح، ۲۰۰۵)، (لیندگرین و همکاران، ۲۰۰۶)، (موازو، ۲۰۰۷)، (مؤمنی و همکاران، ۱۳۹۲)،(‌ده‌ مرده و همکاران، ۱۳۸۹)،(خانلری و سهرابی، ۱۳۸۷)،(اسکندری و همکاران، ۱۳۸۹)،(مؤتمنی و جعفری، ۱۳۸۸)،(سالارزهی و امیری، ۱۳۹۰)، (فوکس و استید^[۸۷]، ۲۰۰۳)، (چریس، ۲۰۰۵)

۴

افراد سازمان

(موازو، ۲۰۰۷)، (لیندگرین و همکاران، ۲۰۰۶)، (خانلری و سهرابی، ۱۳۸۷)، (اخوان و همکاران، ۱۳۹۰)، (فوکس و استید، ۲۰۰۳)، (آنتونی لیو^[۸۸]، ۲۰۰۸)، (کمپ بل^[۸۹]، ۲۰۰۳)

۵

مدیریت دانش

(سوور، ۱۹۹۳)، (مؤمنی و همکاران، ۱۳۹۲)، (خانلری و سهرابی، ۱۳۸۷)، (مؤتمنی و جعفری، ۱۳۸۸)، (سالارزهی و امیری، ۱۳۹۰)، (آنتونی لیو، ۲۰۰۸)، (کمپ بل، ۲۰۰۳)، (پنگ و همکاران^[۹۰]، ۲۰۰۹)، (لیندگرین و آنتیوکو، ۲۰۰۵)

۶

فرهنگ سازمان

(شیاح، ۲۰۰۵)، (لیندگرین و همکاران، ۲۰۰۶)، (سوور، ۱۹۹۳)، (‌ده‌ مرده و همکاران، ۱۳۸۹)، (خانلری و سهرابی، ۱۳۸۷)، (اسکندری و همکاران، ۱۳۸۹)

۷

فرایند

(خانلری و سهرابی، ۱۳۸۷)، (سالارزهی و امیری، ۱۳۹۰)، (اخوان و همکاران، ۱۳۹۰)، (فوکس و استید، ۲۰۰۳)، (لیندگرین و همکاران، ۲۰۰۶)، (چریس، ۲۰۰۵)

۲-۲-۷-چالش‌های مدیریت ارتباط با مشتری

۵-۳- نقش عرف در دادنامه های مربوط به شرط فاسخ:

با بهره گرفتن از عرف و عادت در زمینه شرط فاسخ، می توان خلأهای موجود در این زمینه را پر کرد. زیرا حق تفسیر قانون، به قاضی اجازه می‌دهد که با بهره گرفتن از عنصر عرف به عنوان منبع ثانوی صدور رأی قضایی، در مواردی که دسترسی به قانون صریح ندارد از عرف برای انشای رأی محکمه استفاده نماید و قانون را به قلمرو های به ظاهر نانوشته، توسعه دهد.

در نظام حقوقی کامن لا و نظامهای حقوقی که از هیئت منصفه به عنوان مشاوران محکمه و یا صادر کنندگان رأی استفاده می‌کنند، عملاً جریان قضایی را به عرصه عرف می کشانند زیرا آنچه در رأی هیئت منصفه نقش مؤثر دارد، وجدان عمومی و به تعبیری عرف است که اهمیت زیادی دارد.^[۸۹]

در بیشتر دادنامه هایی هم که در این پایان نامه مورد بررسی قرار گرفت نقش عرف انکار ناپذیر بود و دادگاه ها جهت احراز قصد و اراده مشترک طرفین قرارداد و تشخیص و تفسیر شرط مندرج در آن به عرف استناد کرده‌اند و بر این اساس حکم به صحت شرط فاسخ داده‌اند.^[۹۰]

‌بنابرین‏، از جمله مواردی که می توان صحت شرط فاسخ را از آن استنباط کرد، عرف می‌باشد که در قرآن^[۹۱]، فقه، حقوق داخلی و بین‌المللی آمده است. بسیاری از مواد قانون مدنی ایران، حتی مبحث قواعد عمومی قرارداد ها، مرتبط با عرف است. با توجه به سکوت قانون در رابطه با شرط فاسخ، می توان به عرف معمول در این زمینه مراجعه کرد. همان‌ طور که اکثر دادگاه ها جهت تشخیص و احراز قصد و اراده مشترک طرفین از شرط مندرج در قرارداد به عرف استناد کرده‌اند و بر این اساس حکم به صحت شرط فاسخ داده‌اند. پس عرف معمول در این زمینه را باید به عنوان یک عرف قضائی بپذیریم؛ همچنان که تشخیص بسیاری از موارد به وسیله عرف است و در بسیاری از ماهیات حقوقی، عرف، صاحب نظر و انکار ناپذیر است. پس، به راحتی نمی توان از نقش و اهمیّت عرف در تشکیل و ایجاد شرط فاسخ گذشت.

همچنین، شرط فاسخ را می توان یکی از عرف های شایع تجاری دانست که برخی از احکام و آثار آن هم ریشه در عرف دارد.

۶- مبانی و ادله صحت شرط فاسخ در حقوق کشورهای خارجی

شرط فاسخ، با عناوین مختلف و بعضاً احکام متفاوت در حقوق کشورهای ‌اروپایی‌ و عربی وجود دارد. مبانی و ادله شرط فاسخ در حقوق کشورهای خارجی می‌تواند یک منبع مناسب جهت اثبات این شرط و استخراج برخی از احکام آن باشد.

در ذیل به صورت خلاصه و تطبیقی شرط فاسخ را بررسی می نماییم.

۶-۱- شرط فاسخ در حقوق کشور فرانسه:

ماده ۱۲۳۴ قانون مدنی فرانسه به بیان اسباب سقوط تعهدات پرداخته و در آن به «تعلیق انحلال عقد» یا «شرط فاسخ» به عنوان یکی از اسباب سقوط تعهدات اشاره کرده و آن را صحیح و معتبر دانسته است. ماده ۲۶۴ قانون مدنی ایران با انجام تغییراتی متناسب با سیستم حقوقی کشور ما، از ماده ۱۲۳۴ ق.م. فرانسه اقتباس شده است. در ماده مذکور، ۹ سبب برای سقوط تعهدات برشمرده شده که چهار سبب از آن ها (تلف مورد تعهد، بطلان یا فسخ تعهد، تحقق شرط انحلال عقد، مرور زمان) در ماده ۲۶۴ ق.م. ایران وارد نشده است. تعلیق انحلال عقد یا شرط فاسخ به عنوان یکی از اسباب سقوط تعهدات در ماده ۱۲۳۴ ق.م. فرانسه آمده است؛ ولی در قانون مدنی ایران انعکاس ندارد. بجای آن «اقاله» به عنوان یکی از اسباب سقوط تعهدات آمده است.^[۹۲]

در حقوق فرانسه اگر انعقاد عقد، معلّق به امری گردد به آن شرط «شرط تعلیقی»^[۹۳] می‌گویند. و اگر زوال آن معلّق بر امری گردد به آن «شرط انحلال عقد» یا «شرط فاسخ»^[۹۴] گفته می شود. خصوصیت دیگری که در حقوق فرانسه نسبت به تعلیق زوال عقد وجود دارد، این است که لازم نیست مدت حصول معلّق علیه معلوم باشد و مجهول بودن مدت، خدشه ای به اعتبار عقد وارد نمی سازد. در حالی که عدم تعیین مدت برای حصول معلّق علیه، در حقوق ایران سبب غرری شدن معامله و بطلان شرط و عقد می شود. ^[۹۵]

۶-۱-۱- انحلال قهری یا درخواست اعلام انحلال:

ماده ۱۱۸۴ ق.م.فرانسه «تعلیق انحلال عقد» را که طبق آن طرف قرارداد در صورت روبرو شدن با خودداری طرف دیگر از اجرای قرارداد، می‌تواند اعلام انفساخ را از دادگاه درخواست کند، برای دفع ضرر از طرف مقابل شناخته است. اما کمی دقت در مقررات قانونی فرانسه و نوشته های حقوق ‌دانان این کشور مفاد و مفهوم این نهاد حقوقی را کمی مبهم می نمایاند و این امر ناشی از درهم شدن جنبه ثبوتی انفساخ عقد با جنبه اثباتی آن است. ظاهر مواد ۱۱۶۸ و ۱۱۸۳ ق.م.ف. و پاره ای مقررات دیگر، دلالت بر تحقق انحلال معلّق عقد به خودی خود و به صرف حصول معلّق علیه دارد. در بند ۲ ماده ۱۱۸۴ ق.م.ف. قرارداد به خودی خود منحل نمی شود و مشروط له می‌تواند مشروط علیه را الزام به اجرای قرارداد کند یا خسارت ناشی از تخلف و انحلال قرارداد را از او تقاضا کند. در بند ۳ گفته شده، پس از تحقق معلّق علیه، انفساخ قرارداد که وابسته به اراده مشروط له می‌باشد می‌تواند انحلال قرارداد را از مرجع قضایی درخواست کند. این وضعیت نشان دهنده عدم تحقق انحلال عقد به خودی خود است.^[۹۶]

ماده ۱۱۶۸ ق.م.ف. اعلام می‌دارد، تعهد هنگامی معلّق است که تشکیل یا انحلال آن موکول به حادثه غیر قطعی آینده شود.

ماده ۱۱۸۳ ق.م.ف. مقرر داشته است، تعلیق انحلال عقد، نهادی است که هنگامی که موضوع تعلیق محقق می شود، عقد را از ابتدا منحل می‌کند و دو مورد عقد را به همان حالتی برمی گرداند که گویی تعهدی وجود نداشته است.

واژه «condition resolutoire» که در آن «condition» به معنای شرط و طبق تعریف ماده ۱۱۶۸ به معنی تعلیق آمده است و لغت «resolutoire» نیز آشکارا به معنی موجب انحلال می‌باشد، همین معنای تحقق انحلال عقد به خودی خود و بدون نیاز به انشاء فسخ آن را می رساند. بعلاوه دست کم بیشتر نویسندگان حقوق مدنی فرانسه نیز تحقق انحلال عقد را اثر حصول معلّق علیه معرفی کرده‌اند. نویسندگان حقوق مدنی فرانسه، اعلام کرده‌اند که دادگاه انحلال عقد را محقق نمی سازد بلکه آن را اعلام می‌کند. تحقق خود بخودی انحلال عقد حتی از ابتدای تشکیل قرارداد با حصول معلّق علیه و اعلامی بودن رأی دادگاه و از طرف دیگر، مطابق ماده ۱۱۸۴ ق.م.ف.، برای طرف قرارداد که با خودداری طرف دیگر روبرو می شود، حق انتخاب تقاضای اجرای قرارداد یا تقاضای انحلال قرارداد ‌در مورد تعلیق انحلال قرارداد، شناخته شده است. که این امر برعکس دلالت بر عدم تحقق انحلال عقد به خودی خود و به صرف حصول معلّق علیه، یعنی خودداری طرف قرارداد از اجرای آن را دارد.^[۹۷]

۶-۱-۲- نتیجه تعارض مواد ۱۱۸۴ و ۱۱۶۸ ق.م.فرانسه:

۲-۴۶- ویژگی‌های کلی درمان شناختی رفتاری

۱٫ این روش مداخله، مبتنی بر همکاری مشترک درمانگر و مراجع است و مراجع، به عنوان یک فرد در این تیم نقش برابری با درمانگر دارد (آیرز، و همکاران، ۲۰۰۷)

۲٫ آشنا کردن مراجع با روش درمانگری، تدوین برنامه های رفتاری، تبیین افکار خودکار و چگونگی مواجهه با آن ها، شناسایی و تغییر فرضهای زیر بنایی و فراهم ساختن چهارچوب‌های تجربی برای پی بردن به نارسا کنش وری‌های شناختی اصولی هستند که در درمان شناختی رفتاری به کار‌ می‌روند (شرک، ۱۹۸۸، به نقل از دادستان، ۱۳۷۸).

۳٫ تمام برنامه های CBT از نظر مدت و تعداد جلسات محدود است (آیرز، و همکاران، ۲۰۰۷).

۴٫ ‌هر جلسه درمانی دارای ساختاری از پیش تعیین شده است در بیشتر برنامه های CBT موضوعات مقدماتی با اهداف درمانی، محتوای جلسات فعالیت‌های پیشنهادی و تکنیک مشخص‌ می‌گردد.

۵٫ در مداخلات CBT تأکید سر اینجا و اکنون است.

۶٫ CBT مبتنی بر روش‌های استقرایی است. به طوری که مراجع، افکار و برداشت‌های خود را به عنوان فرضیه هایی که باید اعتبارشان آزموده شود،‌ می‌نگرد (آیرز، و همکاران، ۲۰۰۷).

۷٫ CBT یک روش آموزشی است، یعنی درمانگر باید تکنیک‌های درمانی را به مراجع بیاموزد. برای مقابله با افکار منفی، درمانگر باید از سوال‌های باز استفاده کند. یعنی از سوالاتی که با “بله” و “خیر” پاسخ داده نمی‌شود و مراجع باید درباره شان توضیح دهد.

1. 1. . Stone ↑

1. 1. . Richards ↑

1. 1. . A’Hern ↑

1. 1. . Hardy ↑

1. 1. . Okuyama ↑

1. 1. . Brown ↑

1. 1. . Kroenke ↑

1. 1. . Servaes ↑

1. 1. . Prinsa ↑

1. 1. . Verhagenb ↑

1. 1. . Bleijenberga ↑

1. 1. . Von ↑

1. 1. . Kang ↑

1. 1. . Cargenter ↑

1. 1. . Nisenbaum ↑

1. 1. . Reyes ↑

1. 1. . Unger ↑

1. 1. . lifara ↑

1. 1. . sleep mood ↑

1. 1. . Bennett & Wells ↑

1. 1. . Bounds ↑

1. 1. . Chronic pain ↑

1. 1. . Sanderson ↑

1. 1. . Falvo ↑

1. 1. . International Association for the Study for Pain ↑

1. 1. . Leahy ↑

1. 1. . Turk & Monarch ↑

1. 1. . Turk & Gatchel ↑

1. 1. . Sepah ↑

1. 1. . Kernan ↑

1. 1. . Nisenbaum ↑

1. 1. . Sadock ↑

1. 1. . Mindfulness-Based Stress Reduction Training ↑

1. 1. . Segal, Williams & Teasdale ↑

1. 1. . Eisendrath, Chartier & Macline ↑

1. 1. Kabat-zinn ↑

1. 1. . Massion, Kristeller, Peterson & Fletcher ↑

1. 1. . Kristler ↑

1. 1. . Speca, Karleson, Goodey & Angen ↑

1. 1. . Loeser ↑

1. 1. . Given ↑

1. 1. . Gielissen ↑

1. 1. . Verhagen ↑

1. 1. . Bleijenberg ↑

1. 1. . Kwekkeboom ↑

1. 1. . Abbott ↑

1. 1. . Wanta ↑

1. 1. . Haejung ↑

1. 1. . Yeonjung ↑

1. 1. . Sook ↑

1. 1. . Yongsuk ↑

1. 1. . van ↑

1. 1. . Salkovskis ↑

1. 1. . Jacobsen ↑

1. 1. . Mustian ↑

1. 1. . National Comprehensive Cancer Network ↑

1. 1. . cella ↑

1. 1. . Mendoza ↑

1. 1. . Piper ↑

1. 1. . Okuyama ↑

1. 1. . Schwartz ↑

1. 1. . Meek ↑

1. 1. . Smets ↑

1. 1. . Garssen ↑

1. 1. . Bonke ↑

1. 1. . Haes ↑

1. 1. . Jean-Pierre ↑

1. 1. . Beck ↑

1. 1. . dudley ↑

1. 1. . Hofman ↑

1. 1. . Ryan ↑

1. 1. . Jean ↑

1. 1. . Colmar ↑

1. 1. . Morrow ↑

1. 1. . Gutstein ↑

1. 1. . Ryan ↑

1. 1. . sytokines ↑

1. 1. . vagal afferent activation۵٫ interleukin ↑

1. 1. . Kurzrock ↑

1. 1. . Cachexia ↑

1. 1. . interferon ↑

1. 1. . neurasthenia ↑

1. 1. . Barsevick ↑

1. 1. . Zwinderman ↑

1. 1. . Halyard ↑

1. 1. . neuroactive ↑

1. 1. . Reyes-Gibby ↑

1. 1. . beck ↑

1. 1. . Steer ↑

1. 1. . Brown ↑

1. 1. . Mock ↑

1. 1. . Bower ↑

1. 1. . Payne ↑

1. 1. . WHITAKER ↑

1. 1. . Thapa ↑

1. 1. . Rawal ↑

1. 1. . Bista ↑

1. 1. . Badger ↑

1. 1. . Goedendorp ↑

1. 1. . Speck ↑

1. 1. . Courneya ↑

1. 1. . Masse ↑

1. 1. . Duval ↑

1. 1. . Schmitz ↑

1. 1. . Fossa ↑

1. 1. . Dahl ↑

1. 1. . Loge ↑

1. 1. . Jong ↑

1. 1. . Candel ↑

1. 1. . Schouten ↑

1. 1. . Abu-Saad ↑

1. 1. . Courtens ↑

1. 1. . Kofta ↑

1. 1. . Sedek ↑

1. 1. . Seligman ↑

1. 1. . aurmayer ↑

1. 1. . Dweck ↑

1. 1. . Abramson ↑

1. 1. . Farooqi ↑

1. 1. . Chaudhry ↑

1. 1. . List ↑

1. 1. . Stracks ↑

1. 1. . Colangelo ↑

1. 1. . Carter ↑

1. 1. . Masson ↑

1. 1. . constructive ↑

1. 1. . learning-behavioral ↑

1. 1. . cognitive ↑

1. 1. . centeral ↑

1. 1. . pyramidal ↑